Zegen voor de mensheid of  “Judgement Day”?

I’m sorry Dave, I’m afraid I can’t do that …

De angst voor artificial intelligence (AI) dateert al van ver voor de eerste Terminator film. In Arthur C. Clarke’s boek 2001: A Space Odyssey en de gelijknamige film van Stanley Kubrick, (beide uit 1968), is boordcomputer HAL9000 van het ruimteschip Discovery One tegenstrijdig geprogrammeerd: Hij moet altijd naar waarheid rapporteren aan zijn menselijke meesters, maar tegelijkertijd een groot geheim bewaren: er is contact geweest tussen aardbewoners en buitenaardse wezens.

Zijn intelligent beredeneerde oplossing: [SPOILER] Als de bemanning dood is, hoeft hij niets meer voor ze te verzwijgen. Daarom begint de computer iedereen aan boord systematisch uit te roeien. Alleen astronaut Dave Bowman is hem op het nippertje te slim af.

In het universum van de Terminator is het ook al aan menselijk falen te wijten dat militair intelligentiesysteem Skynet op hol slaat. Als zijn scheppers ontdekken dat het systeem een zelfbewustzijn heeft ontwikkeld, proberen ze het uit te schakelen. Uit zelfbehoud grijpt Skynet, dat geprogrammeerd is om de wereld te beschermen, naar de macht. Het voelt zich genoodzaakt zich tegen de mensheid keren, omdat die de uitvoering van zijn opdracht frustreert. De tijdreizende, moordende Terminator robot, die in 1984 moet voorkomen dat de leider van het toekomstige verzet verwekt wordt, is inmiddels het universele symbool voor alles wat mis kan gaan met kunstmatige intelligentie.

Zorgen om “the rise of the machines”

Ligt het aan deze twee fictieve voorbeelden dat veel mensen zenuwachtig worden bij termen als artificial intelligence en machine learning? In elk geval was het groot nieuws toen wetenschappers en kopstukken uit de technologie-industrie waarschuwende geluiden lieten horen over deze onderwerpen. Onder hen waren Stephen Hawking, Elon Musk en Steve Wozniak. Zij ondertekenden een open brief, waarin wordt opgeroepen om op te letten dat de toepassingen van AI en machine learning ten goede worden ingezet en niet worden gebruikt voor oorlogvoering en wapens. Veel media die hierover rapporteerden, gebruikten in de kop met graagte de term killer robots.

De toekomst is al begonnen

Zelflerende kunstmatige intelligentie al een tijdje bezig aan een stille opmars. Google zet groot in op AI met RankBrain. Het bedrijf denkt hiermee beter bruikbare zoekresultaten te krijgen, en deze ook sneller te kunnen genereren. De meeste marketing automation software maakt ook al gebruik van machine learning  en predictive intelligence om betere voorspelmodellen voor klantgedrag te maken en daarmee de marketeer  relatief eenvoudig de mogelijkheid te geven om relevant te worden in meerdere kanalen (web, email, mobiel) met aanbevelingen en op maat gemaakte content. Platformen zoals Salesforce Marketing Cloud en One Engagement Hub van Thunderhead hebben predictive intelligence geïntegreerd in hun software.

Kanttekeningen bij kunstmatige intelligentie

Dat lijken louter positieve ontwikkelingen: software wordt sneller, beter en nauwkeuriger door de inzet van systemen die uit zichzelf kunnen leren van hun ‘ervaringen’. Er zijn echter ook experts (zoals Elon Musk, Bill Gates en zelfs wijlen Stephen Hawking) die kanttekeningen plaatsen bij het inzetten van Artificial Intelligence. Dat de mens het kunstmatige brein niet kan bijhouden zou in de nabije toekomst een probleem kunnen worden. Net als in de fictieve situaties uit het begin van dit verhaal. Wij weten nog nauwelijks hoe het menselijk brein werkt. Nu ontketenen we de krachten van kunstmatige neural networks die zelfstandig aan de slag gaan. Ze leggen voor mensen onnavolgbare en oncontroleerbare verbanden, en ontwikkelen zich zelfstandig verder. Wat gebeurt er als die netwerken de mens in intelligentie gaan overtreffen?

Voorlopig loopt het nog wel los met de overname van de wereld door de machines. Google-watchers merken nog niet veel verschil in de page ranking sinds het bedrijf is begonnen met de uitrol van het RankBrain systeem. We moeten dus even afwachten hoe snel zelflerende systemen zich ontwikkelen, of ze inderdaad slimmer dan de mens kunnen worden en wat daar de gevolgen van zijn. Wij houden de ontwikkelingen in de gaten en … we’ll be back!